czyli artykuł zza oceanu
Ponieważ nie wróciłem jeszcze z urlopu, dzisiejszy wpis będzie miał inny charakter niż zazwyczaj. Postanowiłem zamieścić tłumaczenie artykułu z bloga The Everyday Language Learner prowadzonego przez Aarona Myersa. Aaron sam zachęca do tłumaczenia i rozpowszechniania pisanych przez siebie tekstów, a wiele z nich jest moim zdaniem bardzo wartościowych, więc postanowiłem zamieścić jeden z nich u siebie na blogu. Wybrałem dla Was artykuł pt. Take Control of Learning Grammar, który dobrze się wpasowuje w tematykę poruszaną w ostatnich dwóch postach. Miłej lektury!
Każdy, kto uczy się języka samodzielnie, musi regularnie podejmować decyzję, czego uczyć się w następnej kolejności. W dzisiejszym poście chciałbym skupić się szczególnie na nauce gramatyki.
Na kursie językowym czy w szkole procesem nauki kieruje nauczyciel. Również dobry podręcznik lub zestaw ćwiczeń do gramatyki przedstawia zagadnienia gramatyczne krok po kroku, aby ostatecznie zaznajomić ucznia ze wszystkimi istotnymi strukturami gramatycznymi występującymi w danym języku.
Jednak w obu tych przypadkach to nauczyciel lub podręcznik kieruje procesem nauki, nie Ty. Takie podejście może być oczywiście skuteczne, ale nie bierze pod uwagę, że każdy z nas uczy się w innym tempie. Dlatego osoby uczące się języka w ten sposób mogą czasem odczuwać przytłaczającą nudę lub frustrację wynikającą z nienadążania za innymi.
Przejmij kontrolę nad nauką gramatyki
Jestem głęboko przekonany, że im większą kontrolę przejmiesz nad własną nauką, tym bardziej będzie ona efektywna. Uważam również, że najlepiej uczymy się, kiedy skupiamy się na tematach, do których nauki jesteśmy gotowi – a to niekoniecznie są te same kwestie, które akurat proponuje nam podręcznik.
Tu pojawia się pewien problem: otóż nie jesteśmy ekspertami w dziedzinie przyswajania języków obcych. Skąd mamy niby wiedzieć, do nauki jakich rzeczy jesteśmy „gotowi”? Jak mamy zdecydować, na jakiej strukturze powinniśmy się skupić w następnej kolejności, żeby zoptymalizować naszą naukę?
Jako laik piszący dla laików chciałbym przedstawić Ci teraz prosty sposób na to, jak wybrać kolejne zagadnienie do nauki. Może go wypróbować każdy, kto chce wyciągnąć jak największe korzyści z nauki języka. Sam korzystałem z tego sposobu i wielokrotnie polecałem go innym. Choć nie jest to niezawodna metoda, to jednak pozwala osobom uczącym się samodzielnie przejąć trochę więcej kontroli. Pod wieloma względami odzwierciedla ona spostrzeżenie, jakie Terry Marshall poczynił w książce The Whole World Guide to Language Learning:
Możesz osiągnąć biegłość bez pomocy kursów i nauczycieli, jeśli skoncentrujesz się na własnych potrzebach, a nie na realizowaniu wymagań nauczyciela. W tym celu potrzebujesz systemu, który:
- nadaje kierunek Twojej nauce
- koncentruje Twoją naukę na tematach, które Cię interesują, oraz
- konsekwentnie przygotowuje Cię do korzystania z bardziej złożonych struktur języka.
W dzisiejszym poście chciałbym Ci pomóc nadać kierunek Twojej nauce, a jednocześnie zaproponować system, który pozwoli Ci radzić sobie z coraz bardziej złożonymi strukturami gramatycznymi. Poza opisem metody, który znajdziesz poniżej, przygotowałem też film, który pomoże Ci lepiej zrozumieć mój system [film dostępny jest tylko po angielsku – JM].
Aby skorzystać z tego pomysłu, musisz być w stanie czytać proste teksty w języku, którego się uczysz. Jeśli dopiero rozpoczynasz naukę, zachęcam Cię, żebyś skorzystał z jakiegoś samouczka dla początkujących (np. z serii Ucz się sam), ze strony internetowej (np. Livemocha) albo innych materiałów przeznaczonych dla osób poznających podstawy języka. Chciałbym Cię również zachęcić do tego, żebyś zaczął czytać w języku obcym już na samym początku nauki.
Krok 1: Znajdź odpowiedni tekst
Jeśli w ramach nauki języka czytasz regularnie, skorzystaj z tego, co właśnie czytasz. (Jeśli jeszcze nie zacząłeś czytać, zrób to teraz. Tu, tu i tu znajdziesz informacje przydatne na początek [wszystkie linkowane artykuły są po angielsku – tu znajdziesz artykuł z Językowej oazy na podobny temat – JM].) Tekst powinien być w miarę zrozumiały, ale nie na tyle prosty, żebyś znał i rozumiał wszystkie użyte w nim struktury gramatyczne.
Możesz spróbować skorzystać np. z książki dla dzieci albo artykułu z gazety. Tekst musi być na tyle długi, żeby stanowił przyzwoitą próbkę języka. Jeśli chcesz, pracuj na kserokopii, ponieważ będziesz zaznaczał fragmenty tekstu i pisał po nim.
Krok 2: Określ znane struktury gramatyczne
Pierwszy krok polega na przeczytaniu całego tekstu i zaznaczeniu markerem wszystkich struktur gramatycznych, które znasz, rozumiesz i które nie sprawiają Ci problemu. Nie musisz wiedzieć, jak się nazywają ani nawet jak dokładnie funkcjonują – wystarczy, że rozumiesz ich znaczenie, kiedy je widzisz lub słyszysz.
Krok 3: Określ nieznane struktury gramatyczne
Teraz weź marker innego koloru i przeczytaj tekst jeszcze raz, tym razem zakreślając wszystkie struktury gramatyczne, co do których nie czujesz się jeszcze pewnie. Niektóre będą Ci zupełnie nieznane. Co do niektórych możesz nawet nie być pewien, czy masz do czynienia ze strukturą gramatyczną, czy nie. W przypadku innych struktur będziesz miał jakieś przeczucie co do ich znaczenia. Być może nie wiesz dokładnie, jak funkcjonują, ale zaczynasz rozpoznawać ich budowę i podejrzewasz, co mogą oznaczać.
Krok 4: Określ kolejne zagadnienie gramatyczne do nauki
Teraz, kiedy zaznaczyłeś wszystkie nieznane struktury gramatyczne, określ, czego chcesz się nauczyć w następnej kolejności. Wybierz spośród zaznaczonych struktur tę, do nauki której wydajesz się najbardziej gotowy – to właśnie nad jej opanowaniem będziesz teraz pracował.
Krok 5: Sporządź plan opanowania wybranego zagadnienia
Po określeniu struktury gramatycznej, nad której opanowaniem chcesz się skupić, musisz opracować plan.
Przeczytaj trochę więcej tekstu i zaznacz każde wystąpienie wybranej struktury gramatycznej. W ten sposób zrozumiesz trochę lepiej, w jaki sposób jest ona używana.
Wypisz z tekstu pięć lub sześć przykładowych zdań, które dadzą Ci dobre pojęcie o tym, jak zachowuje się dana struktura i w jakim kontekście jest stosowana. Wypisane zdania przydadzą Ci się też później do stworzenia własnych przykładów.
Jest całkiem prawdopodobne, że jeśli wyrobiłeś już sobie przeczucie na temat danego zagadnienia gramatycznego i czytasz lub słuchasz dużo zrozumiałych tekstów, to przy odrobinie skupionej uwagi dasz radę rozszyfrować znaczenie struktury bez potrzeby pytania native speakera czy zaglądania do podręcznika do gramatyki. Tego rodzaju intuicyjna, oparta na własnych odkryciach nauka gramatyki pomoże Ci lepiej utrwalić sobie daną strukturę, niż gdybyś po prostu przeczytał o niej w podręczniku.
Jeśli Twoje przeczucie wciąż nie przerodziło się w całkowitą pewność co do tego, jak należy stosować daną strukturą lub co ona znaczy, zachęcam Cię, żebyś trochę poeksperymentował. Napisz dziesięć zdań z wykorzystaniem danej struktury i zamieść je na stronie Lang-8, gdzie mogą je przeczytać (i w razie potrzeby poprawić) native speakerzy. Na podstawie ich odpowiedzi będziesz mógł stwierdzić, czy Twoje przeczucie było właściwe, czy nie.
Niezależnie od tego, czy wydaje Ci się, że poznałeś nową strukturę na wylot, czy wciąż nie do końca ją rozumiesz, teraz przyszedł czas na to, żeby zajrzeć do podręcznika gramatyki i poszukać wyjaśnienia. Sięgając do uczonych wyjaśnień na samym końcu, dajesz mózgowi czas, żeby w sposób naturalny przyswoił sobie dane zagadnienie gramatyczne. Objaśnienia służą temu, żeby wypełnić ewentualne luki w wiedzy i dopełnić proces nauki. Zachęcam Cię, żebyś się nie spieszył i spróbował odkryć znaczenie danej struktury własnymi siłami, zamiast szukać od razu odpowiedzi w książce.
Na koniec postaraj się o to, żeby włączyć nową strukturę gramatyczną do swojej codziennej praktyki językowej, tak żeby zapewnić sobie odpowiednią ilość powtórzeń. Pisanie dziennika, własnoręcznie przygotowywane nagrania dźwiękowe czy czytanie dużej ilości tekstu to kilka pomysłów na to, jak zapewnić sobie stały kontakt z nową strukturą.
Przejmij kontrolę
W ten sposób osoby uczące się języka mogą przejąć znaczną kontrolę nad procesem nauki. Niezależnie od tego, czy jesteś znudzony przerabianym materiałem, nie nadążasz za innymi uczniami lub po prostu szukasz pomysłu na zmianę swojego osobistego programu nauki, ten prosty sposób pozwoli Ci przejąć kontrolę i znaleźć odpowiedź na pytanie: czego powinienem nauczyć się w następnej kolejności?
Poświęć teraz chwilę na to, żeby obejrzeć wideo, w którym pokażę na konkretnym przykładzie, jak wykorzystać ten pomysł w praktyce. Mam nadzieję, że dzięki filmowi powyższe wskazówki staną się jeszcze jaśniejsze.
Etykiety: czytanie, gramatyka, metody i techniki
