czyli jak wyruszyć w drogę
A więc postanowiłeś, że chcesz nauczyć się nowego języka? W dodatku z jakichś powodów (chociażby finansowych) uznałeś, że chcesz to zrobić samodzielnie, bez pomocy nauczyciela? Gratulacje! Wiem jednak, że jeśli nie masz dużego doświadczenia w takiej nauce, zadanie to może Cię onieśmielać. Dlatego stworzyłem listę dziesięciu kroków, które pozwolą Ci bezboleśnie rozpocząć nową przygodę. No to startujemy!
1. Uwierz, że możesz!
Jeśli styczność z językami obcym miałeś tylko w szkole lub na kursach językowych, może być Ci ciężko uwierzyć, że mógłbyś nauczyć się języka samodzielnie. Przeraża Cię pewnie ogrom materiału do ogarnięcia, boisz się, że bez nauczyciela nauczysz się języka z błędami i że nie będziesz miał z kim ćwiczyć mówienia. Takie obawy są zupełnie naturalne. Musisz jednak zrozumieć, że największą przeszkodą w samodzielnej nauce języka jest brak wiary we własne siły. Uwierz, że jesteś w stanie nauczyć się samodzielnie języka! Może tego nie czujesz, ale nie masz tego czuć, masz uwierzyć. Myślisz, że jesteś naprawdę wyjątkowym beztalenciem? Nie przeceniaj się :) W internecie roi się od historii poliglotów, którzy przez długie lata byli przekonani, że są językowymi ofermami. Dzisiaj często posługują się biegle kilkoma językami. Uwierz, że to może być też Twoja historia!
2. Określ swój cel
Określenie celu jest konieczne, jeśli myślisz poważnie o nauce języka. Cel (najlepiej w postaci wyrazistego obrazu, który łatwo możesz sobie przywołać w wyobraźni) to najlepsza broń na brak motywacji. A nie oszukujmy się - prędzej czy później czeka to każdego. Po co więc chcesz nauczyć się tego właśnie języka? Żeby zamieszkać za granicą? Żeby móc się porozumieć ze swoim chłopakiem lub dziewczyną? Żeby czytać obcojęzyczne artykuły naukowe? A może po prostu podoba Ci się brzmienie tego języka i chciałbyś sam nauczyć się wydawać takie fajne dźwięki? Zastanów się dobrze i zapisz albo narysuj swój cel w widocznym miejscu, żeby mieć go często przed oczami. Więcej o tym, na co zwrócić uwagę przy określaniu celu, znajdziesz tutaj.
3. Poznaj kulturę związaną z językiem
Jeszcze przed rozpoczęciem nauki spróbuj się zaprzyjaźnić z językiem. Bardzo dobrym sposobem jest zainteresowanie się kulturą kraju, w którym język ten jest używany. Poczytaj o jego geografii i historii, pooglądaj zdjęcia, posłuchaj muzyki, obejrzyj jakiś film tam nakręcony, przeczytaj książkę autora z tamtych stron, poczytaj wywiady z mieszkańcami tego kraju. Na pewno odkryjesz w ten sposób jakieś ciekawe aspekty kulturowe, które będą Cię dodatkowo motywować do nauki. Jeśli natomiast stwierdzisz, że wszystko w kulturze tego kraju Cię odrzuca, zastanów się dobrze, czy na pewno chcesz uczyć się jego języka. Język i kultura są ze sobą bardzo silnie związane, więc niechęć do kultury będzie miała negatywny wpływ na Twoją motywację do nauki.
4. Osłuchaj się z językiem, zanim zaczniesz się go uczyć
Zanim sięgniesz po podręcznik, poświęć trochę czasu (1-2 tygodnie) na intensywne osłuchanie się z językiem. Obejrzyj film w tym języku (może być z polskimi napisami, ale broń Boże z lektorem!), znajdź jakieś fajne piosenki, pooglądaj filmiki na YouTube, włącz radio internetowe albo zagraniczny kanał telewizyjny. Nie szkodzi, że nic nie rozumiesz. Chodzi o to, żeby Twój mózg przyzwyczaił się do nowych dźwięków, rytmu i intonacji, czyli do melodii języka. Korzyści w późniejszej nauce będą ogromne: dużo łatwiej przyjdzie Ci nauka wymowy i rozumienie ze słuchu.
5. Znajdź odpowiednie materiały
Czas zaopatrzyć się w materiały do nauki. Nie polecam od samego początku obkładać się stertami podręczników. Zamiast skakać od książki do książki, lepiej znaleźć jeden dobry samouczek dla początkujących i przejść go od początku do końca. Jeśli chcesz, możesz spróbować nauki z programem komputerowym, ale zwróć uwagę na to, żeby był to kompleksowy kurs języka, a nie tylko program do nauki słówek czy gramatyki. Na początku przyda Ci się też niewielki słownik (w przypadku popularniejszych języków wystarczą Ci pewnie darmowe słowniki dostępne w internecie). Inne materiały możesz zacząć uzupełniać po jakimś czasie, kiedy lepiej zorientujesz się, jakie masz potrzeby.
Jak znaleźć dobre materiały? Warto się popytać znajomych, poszukać w internecie albo przejść się do księgarni językowej i samemu poprzeglądać dostępne książki. Zobacz, co Tobie wydaje się przystępne i interesujące. Ciężko polecić jakieś konkretne tytuły, bo języków jest wiele, a w każdym z nich zatrzęsienie materiałów do nauki (przynajmniej jeśli chodzi o te najpopularniejsze). Mam jednak nadzieję, że wkrótce na blogu pojawią się bardzo konkretne wskazówki dla osób, które chcą się uczyć określonych języków (patrz koniec artykułu).
6. Stwórz prosty plan nauki na początek
Mówiąc "prosty", mam na myśli "prosty". Dopóki nie rozpoczniesz nauki, nie będziesz wiedział, które elementy języka sprawiają Ci szczególne trudności, z jakimi materiałami pracuje Ci się najprzyjemniej i w jakich godzinach uczysz się najefektywniej. Dlatego na początku najlepiej powiedzieć sobie na przykład tak: uczę się z podręcznika takiego a takiego, codziennie zaczynam od powtórzenia materiału z poprzednich lekcji (10 min), a potem 15 minut przeznaczam na naukę i ćwiczenie nowych rzeczy. Na początek wystarczy. Zobacz przez dwa tygodnie, jak Ci idzie, a potem w razie potrzeby zmodyfikuj lub rozbuduj swój plan. Pamiętaj tylko, żeby od początku uwzględnić w swoim planie czas na powtórki. Więcej o planowaniu przeczytasz tutaj.
7. Nie spiesz się!
Często zdarza się, że zaczynając naukę czegoś nowego, mamy w sobie mnóstwo zapału. Moglibyśmy uczyć się po parę godzin dziennie, trzepiąc lekcję za lekcją. Jeśli jednak nie nałożymy na siebie pewnych ograniczeń, ryzykujemy, że ten entuzjazm zniknie tak samo gwałtownie, jak się pojawił. Dlatego zacznij powoli. Nie przetrenowuj się. Kończ każdą sesję nauki, zanim ogarnie Cię zmęczenie i zniechęcenie. W ten sposób na dłużej zachowasz energię do nauki.
Pamiętaj też, żeby nie pędzić do przodu z materiałem. Jeśli nie zbudujesz solidnych podstaw, nauka będzie Ci sprawiała coraz więcej trudności. Dlatego opanuj pokusę przerabiania lekcji za lekcją na chybcika. Jeśli nudzi Cię wolne tempo, urozmaić sobie naukę materiałami spoza podręcznika (spróbuj czytać proste teksty, słuchaj piosenek itp.).
8. Znajdź konsultanta
Samemu można nauczyć się naprawdę dużo, ale warto mieć pod ręką kogoś, kto pomoże rozwiać wątpliwości, wyjaśni trudniejsze zagadnienia, poprawi najczęstsze błędy czy pomoże Ci z wymową. Takim konsultantem może być np. prywatny nauczyciel, z którym będziesz się spotykał raz na 2-3 tygodnie, znajomy native speaker z Twojego miasta, ktoś z Twojego otoczenia, kto dobrze zna dany język, czy wreszcie partner do wymiany językowej, którego możesz znaleźć przez internet. Konkretne adresy i porady, jak taką osobę znaleźć, zamieszcza na swoim blogu David Snopek.
9. Nie zwlekaj z mówieniem (ale bądź też cierpliwy)
O to, kiedy zacząć mówić w obcym języku, eksperci toczą od lat zaciekłe boje. Niektórzy, jak Benny z bloga Fluent in Three Months, twierdzą, że rozmowy należy prowadzić już od pierwszego dnia nauki. Inni, między innymi poliglota Steve Kaufmann, są zwolennikami tzw. "cichego okresu" - twierdzą, że w pierwszych miesiącach trzeba skupić się na słuchaniu i czytaniu, a mówienie przyjdzie w końcu samo. Moim zdaniem prawda leży gdzieś pośrodku. Warto od początku czytać na głos dialogi i tworzyć proste wypowiedzi, ale prowadzenie dłuższych rozmów przy pomocy stu czy dwustu słów uważam za sadomasochizm. Trzeba najpierw zbudować sobie jakieś podstawy. Z drugiej strony wiele osób wciąż odkłada moment rozpoczęcia mówienia, bo nie czują się jeszcze gotowi. I tak zwlekają z miesiąca na miesiąc, z roku na rok. Jeśli po kilku miesiącach regularnej nauki boisz się otworzyć ust, to znaczy pewnie, że blokuje Cię irracjonalny strach. Jak go przełamać - przeczytasz tutaj.
10. Otaczaj się językiem
Stwórz sobie środowisko, które będzie Cię zmuszało do kontaktu z językiem. Poobklejaj meble i sprzęty domowe karteczkami z ich nazwami w języku obcym. Powieś przy lustrze w łazience listę słówek, których się aktualnie uczysz. Wrzuć na swój odtwarzacz mp3 obcojęzyczne audycje i piosenki. Zmień język przeglądarki internetowej, telefonu i stron internetowych, z których często korzystasz. Słuchaj obcojęzycznego radia. Wrzuć płytę z nagraniami do odtwarzacza CD w samochodzie. Połóż jakieś materiały do czytania w łazience i przeglądaj je, kiedy wchodzisz do niej na dłużej. Możliwości są tysiące. W ten sposób możesz sobie zapewnić kontakt z językiem nawet przez kilka godzin dziennie, mimo że na formalną naukę przeznaczasz tylko 15 czy 20 minut.
* * *
Na koniec wielka prośba do Was wszystkich. Chciałbym stworzyć na blogu serię artykułów, które pomogłyby osobom rozpoczynającym naukę konkretnych języków. Każdy artykuł zawierałby wskazówki na temat dostępnych samouczków, słowników, stron internetowych o danym języku, które mogą być przydatne na początku nauki. Problem w tym, że w przypadku większości języków moja wiedza na ten temat jest praktycznie zerowa. Jeśli ktoś z Was chciałby stworzyć taki tekst o swoim ulubionym języku, proszę o maila (adres jest w zakładce "Kontakt" na górze strony). Będę zobowiązany!
Etykiety: materiały i narzędzia, motywacja, planowanie nauki
